Toerisme in de stad Mende destijds

Het Place de Gaulle is het kloppende hart van de stad, waar de belangrijkste wegen samenkomen. Of men nu van het station of van Saint-Flour komt, men bereikt het door de Lot over de brug van Berlière te steken en het Piencourt-pad te volgen, overschaduwd door oude populieren die door de bisschop zijn geplant die hem zijn naam gaf (1707).

Op dit historische plein getuigt het monument voor de Lozériens die in 1870-71 zijn omgekomen van het tragische verleden van de regio. Het stadhuis, gebouwd onder Lodewijk XVI, heeft een eenvoudige maar harmonieuze architectuur: een mooie trap, prachtige Aubusson-tapijten in de raadzaal, een rijke bibliotheek met 13.000 volumes, waaronder vele incunabelen.

Vanuit het Place de Gaulle vertrekt de cirkelboulevard, omzoomd door platanen, die de plaats heeft ingenomen van de oude vestinggrachten van de stad. Hij begint in het zuidwesten bij de boulevard du Soubeyran, waar de belangrijkste cafés en het postkantoor te vinden zijn. Aan het begin van deze boulevard, rechts, staat de toren van de Boete, half-cilindrisch, het enige overblijfsel van de ommuring die in 1165 door bisschop Aldebert van Tournel werd gebouwd. Aan de voet van deze toren herbergt de kapel van de Boetelingen (1657) een zwarte Maagd, een oude kopie van Notre-Dame du Puy. In de aangrenzende kloostertuin kunnen de insignia van de broederschappen van Boetelingen en een prachtig houten lezenaar met een adelaar uit het einde van de 17e eeuw worden bewonderd.

Vlakbij opent het Place au Blé naar de oude stad, die al zijn charme van weleer heeft behouden. De oude huizen onthullen opmerkelijke architectonische details, en sommige straten hebben een archaïsch karakter behouden. In de rue du Fournet, die links van het plein vertrekt, zijn er deuren uit de 17e eeuw en oratoria met beelden uit de 15e eeuw.

De boulevard du Soubeyran gaat verder als de boulevard Henri-Bourrillon, die leidt naar het Place Urbain V, gedomineerd door de façade van de kathedraal. Op dit plein eert het bronzen standbeeld van paus Urbain V, gemaakt door Dumont, de meest illustere van de Lozériens (Guillaume Grimoard, geboren in 1309 in het kasteel van Grizac, nabij Pont-de-Montvert). Links van de kathedraal is het prefectuur, in Louis XIII-stijl, een modern gebouw.

De kathedraal van Saint-Pierre werd in 1369 begonnen door paus Urbain V en voltooid in de 15e eeuw na een onderbreking van 60 jaar. Ze werd vernietigd door de mijn (1579) door de protestanten, die alleen de façade, de torens en het koor spaarden. Ze werd van 1599 tot 1620 opnieuw gebouwd met opmerkelijke trouw, maar niet zonder enige soberheid.

De façade, versierd met een mooie roosvenster, wordt geflankeerd door twee prachtige torens die tussen 1508 en 1521 door bisschop François de la Rovère zijn gebouwd (wiens wapens of initialen op verschillende plaatsen te zien zijn). De grootste, links, zeer elegant, 84 meter hoog, is versierd met steunberen en een renaissancegalerij. Zijn spits wordt vergezeld door lichte pinakels. De rechterkloktoren, eenvoudiger, is 65 meter hoog en heeft een kleine haakspits. (Voor een bezoek aan de grote toren, de sacristie en de crypte kan men zich wenden tot de sacristaan).

Het schip, zeer eenvoudig, zonder transept of triforium, wordt geflankeerd door zijbeuken en zijkapellen. De omgang omringt het koor, maar telt slechts twee straalkapellen.
Het koor heeft stallingen met houtwerk uit 1692 en panelen die scènes uit het leven van Christus voorstellen. Op het altaar kan men het miraculeuze beeld van de zwarte Maagd zien, dat al in de 13e eeuw werd genoemd, waardevolle relikwieën en prachtige houten kandelaars uit de 17e eeuw. Aan het einde van het koor overheerst een Assomptie, een 18e-eeuwse kopie naar Murillo, die acht Aubusson-tapijten overziet, gedateerd 1706 en die de mysteries van de Maagd uitbeelden.

De preekstoel, in gotische stijl, is modern en is gemaakt door de beeldhouwer Pagès uit Mende. Er tegenover staat de episkopale stalling Louis XIII en een mooi hout van Christus uit de 17e eeuw completeert het decor. Het houtwerk van de grote orgel (uit 1653) is ook opmerkelijk.

Achter de façade kan men een grafsteen uit de 15e eeuw en de klopper van de klok Marie-Thérèse of de Non-Pareille zien, die in 1517 werd gegoten en in 1579 door kapitein Merle werd vernietigd. Deze klok woog 460 quintalen en zijn klopper meet 2 meter 35 in hoogte en 1 meter 10 in omtrek op het breedste punt. In de zijkapellen zijn er vijvers uit de 15e eeuw en verschillende houten altaren in Louis XIV-stijl. De kapel van de doopvont, links, is versierd met houtsnijwerk uit de renaissance met panelen die scènes uit het Oude Testament illustreren. De sacristie heeft een deur in renaissancestijl, een prachtig houten Christus in natuurlijke grootte uit de 17e eeuw, een moderne vergulde staf en een prachtig sacerdotaal ornament, bestaande uit vijf stukken geborduurde zijde uit de 17e eeuw.

Vlakbij de klopper van de Non-Pareille leidt een deur in flamboyante stijl naar de grote toren (zeer aanbevolen bezoek; men kan tot de vierde galerij of de galerij van de Horloge klimmen, 241 treden: een prachtig uitzicht op de oude stad en zijn bolle daken, doorsneden door mansardedaken). Onder de kathedraal en aan de voet van de grote toren zijn er verschillende crypte: die welke de relikwieën van de heilige Privat herbergt, dateert uit de 12e eeuw; het werd ontdekt in 1905. De zuidelijke portal van de kathedraal, die een mooie flamboyante decoratie biedt, geeft uit op het Place Chaptal, versierd met een fontein. Voorbij het gerechtshof vindt men: links de rue de la Banque (weg naar Rodez), rechts de rue d’Aigues-Passes. Via de rue de la Banque en, links, de avenue du Musée kan men het museum van de Maatschappij voor brieven, wetenschap en kunsten van Lozère bezoeken.

Daar ontdekt men de schat uit de bronstijd gevonden in Carnac, nabij La Malène, op de causse Méjean. Ook bewondert men christelijke cippi van Ispagnac en andere plaatsen, Gallisch-Romeinse snuisterijen, lokale munten, fragmenten van grafstenen, waaronder mooie reliëfs uit de 14e eeuw afkomstig van een grafsteen van de kathedraal, en grote cartouches uit de 16e eeuw met de wapens van bisschop François de la Rovère. Ook kan men kunstwerken, mineralen en lokale vogels, evenals een kleine collectie lokale kant bekijken. Men neemt de rue d’Aigues-Passes, die oude huizen biedt, waarvan er een een gotische deur heeft met renaissance-deuren. Aan het einde van deze straat slaat men linksaf de rue Notre-Dame in, vroeger de Juiverie, de belangrijkste straat van de oude stad; men ziet er een gotisch gebouw, de oude synagoge, en een oratorium met een zwarte Maagd boven een fontein (moderne schilderijen).

Verderop, bij de ingang van de rue du Collège, kruist men een kruis uit de 16e eeuw. De rue du Chastel verlengt de rue Notre-Dame: links ziet men de restanten van een versterkte deur die de naam aan de straat heeft gegeven, en rechts een oude stenen kruis. Men komt aan op het Place du Chastel, waar het monument van senator Théophile Roussel staat.

Vanuit het Place du Chastel, door de allee Paul-Doumer en een straat links, bereikt men de pittoreske brug van Notre-Dame de Peyrenc, uit de 14e eeuw, over de Lot: men steekt deze over en slaat rechtsaf om deze te bewonderen. Door terug te keren op zijn stappen en rechtdoor te gaan, komt men in de oude stad, waar men links de rue du Collège neemt. Rechts opent de rue de l’Epine, waar men op nummer 11, in een binnenplaats, het hôtel de Ressouche van de 17e eeuw kan zien, in verval: deur uit 1665, mooie trap. Men komt uit in de rue Droite die terug naar het Place de Gaulle leidt, met links de pittoreske fontein van de Calguière.

Omgeving van de stad Mende Het Ermitage van Saint-Privat (890 meter). Men neemt de boulevards tot aan het Foiral, waar rechts het pad naar Saint-Privat begint dat in bochten over de berg slingert. Men passeert het oratorium van Saint-Ilpide, op graven ontdekt in 1805 en 1913; men geniet van een prachtig uitzicht op Mende. Men volgt de 14 kleine kapellen van een kruisweg. Men arriveert bij het Ermitage van Saint-Privat, een populaire pelgrimsplaats, gedeeltelijk uit de rots gehouwen en bewoond door de heilige bisschop. Naast de kapel valt een curieuze rustplaats op, uit de rots gehouwen.

Vanuit het ermitage van Saint-Privat kan men de grote kruis bewonderen die de stad Mende overhangt en 's nachts verlicht wordt. Het uitzicht op Mende en zijn omgeving is prachtig; de kathedraal steekt trots af tegen het landschap. Als men naar de Croix de Mimat (1070 meter) wil gaan, moet men een bosweg rechtsnemen voor het ermitage, die door aanplantingen van zwarte dennen van Oostenrijk gaat en naar de rand van de causse van Mende leidt. Op de top wordt men verblind door de lavendel in bloei in augustus. Het panorama is indrukwekkend: men ziet de kloof van de Tarn, de causses van Mende en Sauveterre, de Mont Lozère, het plateau van Roc en de bergen van Margeride, en de Aubrac in de verte.

Men kan ook de kleine causse van Mende verkennen, die zich uitstrekt ten zuiden van het ermitage. De Causse de Changefège. Om er te komen, volgt men de weg naar Florac tot de spoorbrug (3 km), daarna neemt men rechts een karrenpad dat omhoog leidt naar het gehucht van Changefège (5 km); men ontdekt er een mooie dolmen.

Lanuéjols en Bagnols-les-Bains. Men verlaat Mende via de weg naar Florac en arriveert in Rouffiac. Men laat dan de weg N. 107 achter zich om links de weg C. 41 in te nemen die de vallei van de Nize oprijst, tussen de kleine causse van Balduc, rechts, dat lijkt op een grote rif, en de klif van de causse van Mende, links. Brenoux. Men passeert het kasteel van Boy, uit de 18e eeuw. Lanuéjols (857 meter): bij de ingang van het dorp, rechts, ziet men de overblijfselen van een Romeins monument uit de 3e eeuw, door de bewoners "lou maselet" genoemd; het is een vierkant van 5 meter 35 aan elke kant, met niches van 1 meter 30 diep en 2 meter 75 breed. De muur heeft een deur met een bovenstuk met een inscriptie die toont dat het een mausoleum was ter nagedachtenis aan de kinderen van Bassianus en zijn vrouw Regala.

Vele Gallisch-Romeinse voorwerpen zijn rondom dit monument gevonden. Lanuéjols heeft een mooie romaanse kerk. Men kan het kasteel van la Prade bezoeken, in verval, en het ermitage van Saint-Génies, waar een overvloedige bron ontspringt. Na Lanuéjols stijgt de weg in bochten naar de col de Masseguin of Loubière (1.185 meter), voor daarna weer af te dalen naar Bagnols-les-Bains. Dit is de route van de Mont Lozère, die door Lanuéjols, Bagnols-les-Bains, Villefort, Le Bleymard en Mende loopt.

De Gorges du Tarn en de aven Armand. Men vertrekt vanuit Mende via de weg naar Florac, en komt dan in de gorges du Tarn, die spectaculaire landschappen bieden. Men steekt Rozier over, en arriveert dan in Meyrueis, waar men de aven Armand kan bezoeken, een ondergrondse grot met buitengewone stalactieten en stalagmieten. In plaats van terug te keren naar Mende, kan men de reis voortzetten naar Aigoual, en dan naar Nîmes, Montpellier of Béziers. Deze tekst is afkomstig uit het boek “Cévennes, Languedoc: Rouergue, Albigeois, Causses, Gévaudan, Velay, Vivarais” van Jean Jacques Fauvel.